Quá trình bệnh lí:

Vào ngày 13/5/2018, sau khi ngủ dậy cảm giác xoàng đầu, chóng mặt, người mất kiểm soát và bất tỉnh dần dần, được người thân đưa đến bệnh viện tại Hàn Quốc cấp cứu và điệu trị từ 13/5/2018 đến 17/5/2018, bệnh nhân tỉnh táo với di chứng yếu ½ người bên (P). Sau đó được đưa về Hà Nội nhập bệnh viện Đại học Y Hà Nội, điều trị tại khoa Nội tổng hợp từ 17/5/2018 đến 23/5/2018. Qua triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng đã xác định: “ Nhồi máu não bán cầu trái/ xơ vữa động mạch cảnh trong hai bên”.

Tiếp nhận tại khoa Nội bệnh viện YHCT:

Ngày: 04/6/2018, bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Thừa Thiên Huế nhập viện với tình trạng: Bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt, da niêm mạc hồng nhợt, M: 60l/p, T⁰:37⁰c, HA: 120/80mmg.

Khám: Bệnh nhân nói ngọng và nói khó, nghe hiểu nhưng trả lời khó khăn bặp bẹ (dạng thất ngôn Broca). Tê nhức ½ đầu bên trái, tê quanh vùng tai bên trái và lan lên đỉnh đầu. Tai bên trái ù, giảm ½ thính lực và lùng bùng từng cơn rất khó chịu, tai bên (P) bình thường, thính lực tốt. Khám tai,mũi họng đều bình thường không thấy bệnh lí, mắt nhìn rõ, không thấy liệt VII trung ương.

Tay chân bên (P) yếu, cơ lực giảm( 3/5), trương lục cơ và phản xạ gân xương tăng nhẹ, chưa thấy hiện tượng teo cơ.

Cảm giác tê rần và nhức ½ người bên (P), giảm cảm giác tại lòng bàn tay,bàn chân. Đi lại khó khăn và mất cân bằng vì cơ lực bên (P) yếu hơn bên (T) do vậy phải có người nhà đi bên cạnh.

Không rối loạn cơ tròn, đại tiểu tiện tự chủ.

Không mệt ngực T¹,T² nghe rõ. Không ho, RRPN rõ.

Bụng mềm, gan lách không lớn.

Các cơ quan khác chưa thấy bệnh lí.

Chẩn đoán tại khoa: Liệt ½ (P) sau TBMMN (Bán thân bất toại(P)).

Phép điều trị: Khử phong,thông lạc, hoạt huyết, hòa vinh.

Bài thuốc: “Khiên chính thang” gia giảm

Điện châm: Phối hợp các nhóm huyệt sau:

-         Nhóm ở ½ đầu và tai bên (T): Bá hội, Xuất cốc, Hoành cốt, Huyền lư, Huyền ly, Thính hội, Thính cung, Nhĩ môn, Ế phong.

-         Nhóm ở cổ: Liêm tuyền, Bàng liêm tuyền.

-         Nhóm ở tay chân: Kiên tỉnh, Kiên ngung, Khúc trì, Hợp cốc, Hoàn khiêu, Dương lăng tuyền, Tuyệt cốt…

-         Nhóm toàn thân: Túc tam lý, Tam âm giao.

Cách châm: Ứng dụng phương pháp châm cứu cổ truyền phù hợp vận mạch, khí huyết kinh lạc và thể trạng, đây là một y thuật dựa vào kinh nghiệm không thể thiếu trong điều trị bằng châm cứu của YHCT.

Châm phối hợp từng nhóm huyệt như trên theo hướng đi kinh lạc, đặc biệt huyệt Liêm tuyền phải dùng kim dài và châm sâu chừng 3-4cm sao cho khi móc máy điện châm vào nhìn thấy mặt trên của lưỡi rung dật là được.

Bài thuốc: Theo lý luân về YHCT, bệnh TBMMN tương ứng với chứng Trúng phong của YHCT. Dựa vào tình trạng hư-thực, nông- sâu, nguồn gốc của bệnh mà chia 2 nhóm lớn là trúng phong kinh lạc và trúng phong tạng phủ. Nếu chỉ có liệt ½ người mà không có hôn mê là trúng phong kinh lạc, nếu có liệt ½ người kèm hôn mê là trúng phong tạng phủ.

Về điều trị, theo quan niệm của YHCT “Trị phong tiên trị huyết, huyết hành phong tất diệt”, từ đó đưa ra bài thuốc lập phương sao cho phù hợp với thể trạng, phù hợp bệnh lý để có được kết quả điều trị tốt nhất.

Đối với bệnh nhân trên ta thấy rằng sau TBMMN bệnh nhân tỉnh táo tiếp xúc tốt do vậy đây là trúng phong kinh lạc. Do kinh lạc hư trống, phong tà xâm nhập mạch lạc làm khí huyết bị ngưng trệ, với triệu chứng: Sợ gió,yếu ½ người(P), nói khó, tê nhức ½ đầu bên trái, tê bì ½  người (P)… Đó chính là do phong tà xâm nhập, chính khí và tà khí giao tranh ở phần biểu gây ra.

Dùng bài: Khiên chính thang gia giảm gồm:

Phòng phong: 10g.    

Hồng hoa: 06g.

Kinh giới: 12g.

Toàn yết: 06g.

Bạch cương tàm: 08g.

Bạch chỉ: 10g.

Gia giảm: cát căn: 10g, quế chi 06g, đương qui 12g, bạch thược: 10g, thục địa: 12g, xuyên khung: 08g, tang chi: 12g, câu đằng: 12g, mộc qua: 12g, uy linh tiên: 12g.

Phân tích bài thuốc thấy rằng: Bên cạnh bài Khiên chính thang có tác dụng khử phong, thông kinh lạc hòa vinh, phải gia bài thuốc: “Tứ vật thang” nhằm bổ huyết, dưỡng huyết và đây là bản lề của việc điều trị, muốn điều trị bệnh trước tiên phải bổ huyết, dưởng huyết nâng cao chính khí là chính sau đó gia giảm sao cho phù hợp thể bệnh, phù hợp triệu chứng lâm sàng như gia:

-         Mộc qua, câu đằng, uy linh tiên nhằm thư cân, mạnh gân xương…

-         Quế chi, cát căn, tang chi nhằm chống tê bì và dẫn thuốc ra tận tay chân ( ra ngọn)

-         Trong bài thuốc này còn hòa phối các vị như: Xuyên khung, bạch chỉ, phòng phong, kinh giới có tác dụng trị nhức đầu, chóng mặt ( Vị xuyên khung là vị thuốc thông nạp 12 kinh dương ở đầu mặt).

Với lí luận trên, qua 10 ngày điều trị tích cực bằng điện châm các nhóm huyệt và bài thuốc đã nêu trên, bệnh nhân thuyên giảm nhiều, tai bên trái đỡ ù, hết nhức đầu, tay chân bên (P) mạnh hơn, đặc biệt đỡ nói ngọng và nói năng lưu loát không còn bặp bẹ nữa, người khỏe, tinh thần của bệnh nhân và người nhà phấn chấn, mừng rỡ và đặt niềm tin hy vọng tuyệt đối đến với thầy thuốc.

Bệnh nhân được điều trị từ ngày: 04/6/2018, ra viện ngày 21/6/2018.

Đánh giá tình trạng bệnh nhân trước lúc ra viện:

Bệnh nhân khỏe, tay chân hết yếu, cơ lực mạnh, đi lại hết mất thăng bằng, còn mất cảm giác nhẹ ở lòng bàn tay (P) nhưng không đáng kể, đi lên xuống cầu thang tầng 2 bình thường không cần tay vịn, ½ đầu bên trái hết tê nhức, tai bên (T) hết ù , thính lực tốt. Nói lưu loát trả lời nhanh và không còn nói ngọng, người khỏe, ăn ngủ được.

Cảm xúc của người nhà và bệnh nhân lúc ra viện:

Trước khi vào viện, bệnh nhân và người nhà nghĩ rằng họ bị bệnh nặng vì đã được điều trị tại bệnh viện ở Hàn Quốc và bệnh viện đại học Y Hà Nội với chẩn đoán:”Nhồi máu não bán cầu trái/ xơ vữa động mạch cảnh trong 2 bên”.

Người nhà bệnh nhân đã chuẩn bị một tinh thần điều trị dài ngày trên đất Huế, nên đã mang theo tất cả các bệnh án cũ, giấy tờ liên quan và các vật dụng cá nhân…

Sáng ngày 21/6/2018 bệnh nhân được xuất viện,  người nhà và bệnh nhân rất mừng rỡ, vì không ngờ bệnh được phục hồi nhanh và hiệu quả như vậy. Người nhà đã rưng rưng nước mắt bắt tay điều dưỡng bệnh phòng, bác sĩ điều trị và ôm chầm các bệnh nhân cùng phòng để nói lời chia tay. Những lời nói nghẹn ngào và xúc động, những ánh mắt tràn đầy lưu luyến đã thay cho những lời cám ơn.

Những bước chân chậm rãi và khỏe mạnh, những cái vẫy tay chào tạm biệt nhưng  đầy lưu luyến và hình ảnh hai vợ chồng với những ba lô vật dụng cá nhân dắt nhau từng bước rời khỏi bệnh viện đã để lại một hình ảnh khó quên đối với bệnh phòng, đối với điều dưỡng và đối với bác sĩ trực tiếp điều trị.

Một số hình ảnh điều trị cho bệnh nhân: